کلیسای بیت اللحم اصفهان

کلیسا یک واژه یونانی است که به اجتماع انسان هایی که عقاید مذهبی مشتری دارند گفته می شود. کلیسای بیت اللحم اصفهان از جمله کلیساهای مقدس در ایران است که بسیار معروف می باشد و مربوط به دوران صفویه است. این کلیسا از میان دوازده کلیسای کنونی که در بخش جلفای اصفهان می باشند بزرگترین گنبد را دارد و زیبایی آن از دور نمایان است.

کلیسای بیت اللحم اصفهان چه از نظر نقاشی هایی که روی دیوارهایش دارد و چه از نظر نمای خارجی کلیسا، بسیار با شکوه است. کلیسای بیت اللحم اصفهان در سال 17 اسفند 1381 به عنوان آثار تاریخی ایران ثبت ملی شد.

تاریخچه کلیسای بیت اللحم اصفهان

کلیسای بیت اللحم اصفهان در سال 1306 هجری قمری در زمان شاه عباس صفوی ساخته شد. این مکان مقدس توسط فردی به نام خواجه پطرس ولیجانیان بازرگان ثروتمند معروف دوران صفوی بنا شد. مدفن خواجه پطرس و برخی از اعضای خانواده اش در حیاط این کلیسا می باشد.

با افزایش ارامنه در ایران، دیگر کلیسای مریم مقدس جوابگوی این همه ارمنی نبوده است از این رو تصمیم به ساخت این کلیسا گرفته شد. روایات حاکی از آن دارد که خواجه پطرس بعد از دیدن ازدحام مسیحیان در ورودی کلیسای مریم مقدس و اذیت شدنشان تصمیم گرفت تا کلیسایی بزرگ بسازد تا دیگر مسیحیان برای شکرگزاری ها اذیت نشوند و عبادت مردم در شرایط بهتری صورت گیرد.

تاجر ارمنی دیگری به نام خواجه بغوس که از نوادگان خواجه پطرس بود در زمان صفویان به هندوستان مهاجرت می کند، وصیت می کند بعد از مرگش قلبش را از سینه بیرون بیاورند و در جعبه ای طلایی گذاشته و در کلیسای بیت اللحم اصفهان دفن کنند که این وصیت او انجام گرفته است و ایشان هم در کنار قبر خواجه پطرس دفن شده است.

کلیسای بیت اللحم اصفهان در حال حاضر فعال می باشد و مسیحیان برای مراسم مذهبی خود به این کلیسا مراجعه می نمایند.

معماری کلیسای بیت اللحم اصفهان

نکته مهمی که در نگاه اول کلیسای بیت اللحم اصفهان به ذهن می آید درون گرا بودن معماری است بدین صورت که نمای بیرونی کلیسا فاقد تزیینات و نمای درونی کلیسا به حدی جذاب و چشم نواز است که انسان را لحظه ای در حیرت می برد.

نمای بیرونی کلیسای بیت اللحم هشت طاق قوسی آجرکاری شده دارد که فضای ایرانی و سنتی به کلیسا می بخشد. ورودی کلیسا درب چوبی دارد که دیوار های اطراف و بالای درب با گچ به رنگ سفید در آمده است. در سر در ورودی کلیسا کاشی کاری و روی کاشی ها دعایی به زبان ارمنی نوشته شده و دور آن هم گل و بته های اسلیمی و ختایی کار شده است.

این کلیسا دو طبقه است و روی پلان مستطیلی که تالار های گنبددار دارند، قرار گرفته است. کلیسای بیت اللحم گنبد دو پوسته ای دارد که دارای هشت نورگیر می باشد. این گنبد بر روی چهار ستون سوار است و با قوس های چهارگانه به دیوار های شمالی و جنوبی پیوند دارد. در بالای ایوان دو طبقه کلیسا، ناقوس خانه قرار دارد.

در بنای کلیسای بیت اللحم خشت و آجر و گچ بکار رفته است و در ساخت این بنا از سنگ و سارج استفاده نشده است. چوب از جمله مواد خام پرکاربرد در ساخت این بنا است. در ساخت این بنا از چوب چنار بیشتر استفاده شده است. البته این چوب ها به مرور زمان دچار فرسایش شده اند.

در فضای میانی این کلیسا یک تالار مربعی قرار دارد که دقیقا زیر گنبد اصلی است و این فضا یادآور کلیساهای کلاسیک ارمنی است ولی در نگاهی دیگر که طبقه دوم به بانوان ارمنی اختصاص دارد فضای مسجد را تداعی می کند. زمانی که در تالار اصلی هستید به بالا که نگاه کنید پوسته درونی سقف گنبد را خواهید دید که با طلا کاری آراسته شده است.

نقاشی های دیواری در کلیسای بیت اللحم بر روی گچ صورت گرفته و در پایین دیوار ها آجرهای لعابدار رنگی کار شده است. گنبد کلیسای بیت اللحم اصفهان زیبا ترین و با کیفیت ترین نقاشی ها را دارد. عمده این نقاشی ها گل و بته های انتزاعی می باشد. در کنار پنجره های رنگی زیر گنبد نقاشی هایی از زندگی مسیح به چشم می خورد. در این نقاشی چهره هر دوازده حواری مسیح به همراه تصاویری از رستاخیز و راه رفتن پطرس مقدس در آب می باشد. اوج این نقاشی ها تصویرسازی بهشت است که در این نقاشی یکی از حواریان مسیح ( ع ) تاجی بر سر دارد.

محراب این کلیسا در ارتفاعی بالاتر از تالار اصلی می باشد. محراب با سه پله از تالار جدا شده است.

نقاشی های کلیسای بیت اللحم اصفهان

بر روی دیوارهای درونی کلیسای بیت اللحم اصفهان داستان هایی از خلقت آدم و حوا و فرستاده شدن آن ها به زمین، زندگی مریم مقدس، تولد حضرت عیسی (ع) به تصویر کشیده شده است. بسیاری از این نقاشی ها بدست نقاشان روسی کشیده شده است. دیوار های کلیسا تا 1.5 متری از زمین کاشی کاری شده اند و روی زمینه گچی نقاشی ها کاملا هنرمندانه نقش بسته است. این نقاشی ها هم به سبک ایرانی هستند و هم اروپایی، که کشیشان کلیسا این نقاشی ها را به سلیقه خود مرمت کرده اند و تغییراتی در آن اعمال نموده اند.

در نقاشی ایرانی پرسپکتیو رعایت نمی شود و بیشتر به جنبه های روحانی و معنوی و ابعاد غیر جسمی پرداخته می شود و در نقاشی اروپایی پرسپکتیو کاملا رعایت می شود و بیشتر معطوف به بعد جسمی است. حال کلیسای بیت اللحم اصفهان سبک جدید و منحصر به فردی از نقاشی ها را دارد هم سبک ایرانی و هم سبک اروپایی در آن دیده می شود.

72 نقاشی در این کلیسا وجود دارد که هر کدام درون قابی تذهیب کاری شده و یا منبت کاری شده قرار دارند که داستان هر کدام از آنها شنیدنی است از این رو از راهنمای بنا بخواهید تا داستان این نقاشی ها را برایتان توضیح دهد.

در این کلیسا طلا کاری در نهایت زیبایی و ظرافت صورت گرفته است که برای این طلاکاری از گل ارمنی استفاده شده است و لایه ای از طلا به قسمتی از دیوار چسبانده شده است. در زمان حکومت صفویان در ایران طلاکاری اماکن مذهبی و مقدس به اوج رسید.

قبرستان و تالار های تدفین

از درب ورودی کلیسا که وارد می شوید به سمت جنوب که بروید به قبرستان می رسید. قبرستان و تالارهای تدفین محل تدفین مردمانی ارمنی است که در آن جا یادبودی برای شهدای ارامنه و صدر مسیحیت هم ساخته شده است. در غرب حیاط کلیسای بیت اللحم آرامگاه خواجه پطروس بنیانگر این کلیسا و پسر و نوه اش بوده و در کل اکثر قبر های این کلیسا از افراد خانواده خواجه پطروس و دوستان و نزدیکان ایشان می باشد.

ساعات بازدید از کلیسای بیت اللحم اصفهان

کلیسای بیت اللحم اصفهان همه روزه از ساعت 8 صبح تا 5.5 عصر پذیرای بازدید کنندگان محترم است. ساعات بازدید این کلیسا، در روز های تعطیل و مناسب خاص تغییر نماید.

آدرس کلیسای بیت اللحم اصفهان

کلیسای بیت اللحم اصفهان در خیابان نظر شرقی میدان جلفا قرار دارد. برای رفتن به این کلیسا می توانید از خودرو شخصی استفاده نمایید و یا با مترو یا اتوبوس خود را به این مکان مقدس برسانید . نزدیک ترین ایستگاه مترو به این مکان ایستگاه سی و سه پل است که بعد از آن باید یا تاکسی بگیرید و یا قدری را پیاده طی نمایید تا به کلیسای بیت اللحم برسید.

جاهای دیدنی اطراف کلیسای بیت اللحم اصفهان

کلیسای بیت اللحم اصفهان در قلب منطقه جلفا قرار دارد این کلیسا با کلیسای وانک در اصفهان کلا 300 متر فاصله دارد که به راحتی می توانید پیاده خود را به کلیسای وانک برسانید و از این مکان زیبا هم دیدن بفرمایید.

کلیسای بیت اللحم در دو و نیم کیلومتری سی و سه پل قرار دارد که با 5 دقیقه رانندگی به راحتی می توانید خود را به این پل تاریخی برسانید و از دیدن و راه رفتن روی این پل لذت ببرید.

کلیسای بیت اللحم در نزدیکی پل مارنان قرار دارد که این پل هم بازمانده از دوران حکومت صفویان است که کلا با 7 دقیقه رانندگی می توانید به این تاریخ زیبا رفته و از دیدن این پل و فضای اطرافش بهرمند شوید.