حمام علی قلی آقا
حمام علی قلی آقا یا حمام علی قلی آغا از جمله مکان های دیدنی در اصفهان است که در محله بیدآباد قرار دارد و در سال 1125 در دوران صفوی توسط فردی از درباریان زمان پادشاهی شاه سلیمان و شاه سلطان حسین به نام علی قلی آقا ساخته شد. این حمام شامل دو حمام بزرگ و کوچک و فضایی تحت عنوان چال حوض می باشد.
دو حمام کوچک و بزرگ دارای دو بخش اصلی سربینه و گرم خانه می باشد. به طوری که در آن زمان مردان و زنان به صورت جداگانه از این مکان استفاده می کردند. تزیینات سقف حمام به صورت رسمی بندی بوده و نورگیر های سقف به گونه ای می باشند که در ساعات مختلف روز ایجاد سایه و روشن زیبایی میکنند و تزیینات سقف را صد چندان می نمایند.
حمام ها در زمان قدیم هم مکانی برای نظافت و شستشو و هم مکانی برای ملاقات عمومی و دیدار با آشنایان و یا مکانی برای انتخاب عروس آینده و یا مکانی برای شستن مردگان بوده است.
این حمام و مسجد و بازار چهارسوق و کاروانسرا به امر همین علی قلی آقا ساخته شده است.
تاریخچه حمام علی قلی آقا در اصفهان
قدمت حمام علی قلی آقا در اصفهان به دوران صفوی می رسد که مربوط به سال 1125 هجری قمری می باشد. این حمام به امر یکی از خواجگان صفوی به نام علی قلی آقا ساخته شده است. این حمام برای استفاده آقایان و بانوان به طور مجزا بوده است. طبق بررسی های انجام شده حمام بزرگتر برای آقایان و حمام کوچکتر برای استفاده بانوان آن زمان بوده است و اما امروزه از این حمام به عنوان موزه مردم شناسی استفاده می شود.
معماری حمام علی قلی آقا در اصفهان
بنای حمام علی قلی آقا به سبک معماری دوران صفوی ساخته شده است. این حمام شامل دو حمام کوچک و بزرگ است. در دوران قاجار به این حمام نقاشی ها و تابلوهایی اضافه شده است.
حمام بزرگ
حمام بزرگ حمام علی قلی آقا دارای ورودی هشت ضلعی است که با دو راهروی عمود برهم به رختکن متصل شده است. نور این قسمت از حمام توسط روزنه های جامگاه که محل قرارگیری عدسی محدب است تامین می شود. محدب بودن شیشه های این روزنه ها برای پخش کردن یکسان نور وارد شده و جلوگیری از اتلاف نور است و این عدسی های محدب وظیفه مهم دیگری را هم دارند و آن این است که نور را می شکنند و این شکست نور سبب می شود کسی از بیرون، داخل حمام را نتواند ببیند.
سربینه حمام بزرگ چهر حوض دارد که مراجعین پاهای خود را در آن شستشو می دادند. سربینه و گرمخانه در حمام علی قلی آقا به کمک یک راهرو به هم متصل شده اند. زمانی که با دقت به حوضچه ها نگاه کنید سنگ های یک تکه سفیدی را به اندازه یک متر می بینید که سطح آن ها آجدار است و این همان نقش ماساژور پا را داشته و همچنین نقطه اتصالی بوده تا افراد لیز نخورند و سرشان به لب حوضچه برخورد ننماید.
گرمخانه
گرمخانه حمام علی قلی آقا ساخته شده با سنگ مرمر است و زیر آن زنبورک های مختلفی دارد تا همیشه کف آن گرم بماند. کاشی کاری های دیوار گرمخانه طرح های اصیل ایرانی است. در گرمخانه یک استخر بزرگ یا به تعبیری چال حوض وجود دارد که برای آب تنی و غوطه وری بوده است.
در دو سمت محور اصلی گرمخانه دو شاه نشین وجود دارند که یکی از شاه نشین ها برای پرش در آب و دیگری برای نشستن و تماشا بوده است. خزینه حمام با چند پله به گرمخانه متصل شده است. در کنار خزینه دو محل شاه نشین برای حمام خصوصی بوده است. در بخشی دیگر از گرمخانه لنگ شویی و سرویس بهداشتی هم وجود دارد.
در دیوار های حمام علی قلی آقا کاشی کاری های زیبایی دیده می شود که در بخشی از این کاشی ها مردی را با لباس و عمامه و عصا خواهید دید که طبق گفته ها ایشان همان علی قلی آقا می باشد.
تزیینات سقف حمام به صورت رسمی بندی بوده و نورگیر های سقف به گونه ای می باشند که در ساعات مختلف روز ایجاد سایه و روشن زیبایی می کنند و تزیینات سقف را صد چندان می نمایند.
حمام کوچک
طراحی حمام کوچک هم مشابه حمام بزرگ ولی در ابعاد کوچکتر می باشد. قاعده سربینه حمام کوچک مربع شکل است که در سه ضلع آن سکو هایی با حوض می باشد. گرمخانه حمام کوچک علی قلی آقا با هشت ستون می باشد که طاق بر روی آن قرار گرفته است.
سیستم گرمایشی در حمام علی قلی آقا اصفهان
آب حمام علی قلی آقا در اصفهان به کمک چاه گاو تامین می شود که این آب از چاه گاو به پشت بام منتقل می شود و از آن جا به خزینه و حوضچه می رسد.
آب حمام علی قلی آقا با آتشدان و انبار سوخت گرم می شود. دودکش و کانال های انتقال گرما در زیر حمام قرار دارد که به نوعی گرمایش از کف دنیای مدرنیته امروزه است.
سیستم دفع فاضلاب حمام علی قلی آقا
سیستم دفع فاضلاب حمام علی قلی آقا به صورت گنداب بوده است. اینگونه که فاضلاب از طریق کف شوی های گرمخانه و بینه وارد کانال هدایت کننده شده و در نهایت گنداب جمع آوری می شود و به قسمت پشت بام می ریزد و بعد از خشک شدن فاضلاب دفعی در محل جدا و دور از شهر دفن می شده است.
ساعات بازدید از حمام علی قلی آقا در اصفهان
برای بازدید از حمام علی قلی آقا در اصفهان می توانید همه روزه از ساعت 7 صبح تا 6 عصر مراجعه نمایید و مدت زمان یک ساعت را برای بازدید داشته باشید. با توجه به اینکه این بنای تاریخی نسبت به سایر بناهای تاریخی اصفهان مانند میدان نقش جهان ، منارجنبان ، چهل ستون و … کمتر شناخته شده است برای افرادی که به دنبال بازدید از جاهای نه چندان شلوغ هستند در ایام تعطیلات انتخاب مناسبی برای بازدید است.
برای بازدید از حمام علی قلی آقا هر بازه زمانی را می توانید انتخاب نمایید و مشکلی برای بازدید نیست اما مناسب ترین فصل ها برای بازدید فصل بهار است که در اردیبهشت ماه و خرداد مطلوب ترین هوا شما را پذیراست.
آدرس حمام علی قلی آقا اصفهان
حمام علی قلی آقا در محله ای به نام بیدآباد می باشد و برای رفتن به این محله می توانید به میدان شهدا بروید و سپس وارد خیابان فروغی شده و بعد از آن به خیابان تگریان رفته و بعد از آن تابلوهای راهنما به سمت حمام علی قلی آقا را خواهید دید.
در مسیری دیگر هم می توانید به خیابان چهار باغ پایین بروید و بعد از رفتن به خیابان جامی وارد خیابان بیدآبادی شوید و در انتهای خیابان به حمام علی قلی آقا برسید.
برای رفتن به حمام علی قلی آقا می توانید از خودروی شخصی و یا اتوبوس و مترو استفاده نمایید. اگر با مترو می خواهید به حمام علی قلی آقا بروید باید در ایستگاه شهدا پیاده گشته و سپس با تاکسی خطی دو دقیقه ای خود را به این مکان برسانید.
برای رفتن با اتوبوس هم به همین ترتیب تا میدان شهدا باید با اتوبوس بیایید و سپس طی مسیر کنید.
