سعدیه شیراز

آرامگاه سعدی که با نام سعدیه شناخته می‌شود از جمله جاهای دیدنی و گردشگری در شهر شیراز است که بسیار مورد توجه افراد علی الخصوص ادب دوستان و اهالی شعر است. این مکان محل زندگی سعدی بوده است و پس از وفات وی تبدیل به مکانی برای مقبره ی وی گشته است و پس از گذشت سالیان دراز آرامگاه سعدی در نهایت به شکل امروزی درآمده است.

آدرس آرامگاه سعدی در شیراز

آرامگاه سعدی در شیراز و در شمال شرقی این شهر و در دامنه کوهی قرار دارد. آرامگاه سعدی در انتهای خیابان بوستان و در کنار باغ دلگشا می باشد. برای رفتن به آرامگاه سعدی می توانید از وسایل حمل و نقل عمومی و یا خودروی شخصی استفاده نمایید. اتوبوس های پایانه شهید دستغیب – بلوار نارنجستان و پایانه بلوار نارنجستان- نمازی به ارامگاه سعدی نزدیک است و ایستگاهی با نام سعدیه دارد که ایستگاه سعدیه بسیار به ارامگاه سعدی نزدیک می باشد. برای استفاده از مترو هم می توانید خود را به ایستگاه متروی ولی عصر برسانید که تنها چند کیلومتر با آرامگاه سعدی فاصله دارد.

سعدی شیرازی

شرف الدین مصلح شیرازی  معروف به سعدی شیرازی شاعر و نویسنده ای توانمند بود که در قرن هفتم هجری قمری میزیسته و در سال 691 هجری قمری وفات پیدا کرده است. سعدی در شیراز متولد شد و چندی نگذشت که پدر خود را از دست داد. سعدی در دوران کودکی علاقه زیادی به مکتب رفتن داشت و هنگام نوجوانی به دین و دانش علاقه بسیاری نشان داد. در سال 627 هجری قمری سعدی به دنبال حمله ی سلطان غیاث الدین خوارزمشاه برادر جلال الدین خوارزمشاه به شیراز، مجبور به ترک شیراز شد.

سعدی جهنگردی را در سال 1126 میلادی آغاز نمود و به شهر های مختلفی چون هندوستان، حبشه، مصر و شمال آفریقا سفر نمود. جهانگردی سعدی سی سال طول کشید. ایشان در سفرها سختی بسیار کشیده بود و در کتاب گلستان خود می گوید که پایش برهنه بود و پاپوشی نداشت و دلتنگ به جامع کوفه درآمد و یکی را دید که پای نداشت. پس سپاس نعمت خدایی بداست و بر بی کفشی صبر کرد.

روز سعدی

 مرکز سعدی شناسی ایران از سال 1381 روز اول اردیبهشت ماه را روز سعدی اعلام کرد و در اول اردیبهشت 1389 و در اجلاس شاعران جهان در شیراز، نخستین روز اردیبهشت ماه از سوی نهاد های فرهنگی داخلی و خارجی به عنوان روز سعدی نامگذاری شد.

تاریخچه آرامگاه سعدی

آرامگاه سعدی ابتدا خانقاه سعدی بوده است که اواخر عمر خود را در آنجا زندگی می کرده است و بعد از آن هم در همان جا دفن شده است. در قرن هفتم خواجه شمس الدین محمد صاحب دیوانی وزیر آباقاخان، مقبره ای بر فراز قبر سعدی ساخت که این خانقاه در سال 998 به حکم حکمران فارس یعقوب ذوالقدر، تخریب شد و اثری از آن باقی نماند. ابن بطویه، 35 سال بعد از وفات سعدی در کتاب خود نوشته که بازدید کنندگان از مقبره ی سعدی لباس های خود را در حوضچه های مرمر می شستند چون باور داشتند که شستشوی لباس در این آب خاصیت شفا بخشی دارد.

در سال 1187 هجری قمری به دستور کریم خان زند عمارتی در خور از گچ و آجر بر فراز مزار سعدی ساخته شد که شامل دو طبقه بود طبقه پایین دارای راهرویی بود که پله های طبقه دوم از این قسمت شروع می شد.

در اوایل دوره ی قاجار یکی از علمای شیرازی به دلیل انتساب سعدی به مذهب تسنن، دستور تخریب و شکستن سنگ قبر سعدی را صادر کرد و بعد از مدتی علی اکبر خان قوم الملک شیرازی برای سعدیه سنگ قبری تهیه و نصب نمود و بخشی از اشعار سعدی را که در ستایش پیامبر اسلام بود با اندکی تغییر روی آن حک نمود.

سعدیه در دوران قاجار توسط فتحعلی خان صاحب دیوان مرمت گشت و مجدد در چند سال بعد حبیب الله قوام الملک خان سعدیه را ترمیم نمود.

معماری آرامگاه سعدی در شیراز

در سال 1327 از آندره گدار مدیر باستان شناسی ایران دعوت شد تا به شیراز بیاید و نظر خود را ایراد داردکه پس از بحث های بسیار در سال 1328 طراحی آرامگاه سعدی با یک شرکت ساختمانی بسته شد که مهندس محسن فروغی و مهندس علی صادقی به عنوان طراحان ارامگاه سعدی مشغول به فعالیت شدند.

محسن فروغی معمار مدرنیستی بود که به تاریخ فرهنگی ایران علاقه بسیار داشت. ایشان با الگوبرداری از معماری دوران هخامنشی درصدد خلق شباهت میان معماری ساسانی و هخامنشی بود.

در گزارش انجمن ملی در توصیف عمومی آرامگاه سعدی آمده که : طرح معماری ارامگاه سعدی از یک ایوان ستون دار بلند و یک رواق کشیده تشکیل شده است که به صورت L سازماندهی شده اند.

 بنای ساخته شده در دوران زندیه تا سال 1327 هجری بر پا بود و در سال 1329 بنای کنونی به جای ساختمان قدیمی ساخته شد و در سال 1331 به طور رسمی مراسم افتتاحیه این بنا با حضور دکتر محمود حسابی وزیر فرهنگ آن زمان و علی اصغر خان حکمت و جمع زیادی از شاعران و نویسندگان و بازرگانان و صاحب منصبان انجام گرفت. بنای جدید با اقتباس از کاخ چهل ستون و تلفیقی از معماری جدید و قدیم ایرانی ساخته شده است که در صبح روز افتتاحیه هم مجسمه ی سعدی در دروازه اصفهان نصب شده بود پرده برداری شد.

بخش های آرامگاه سعدی

در آرامگاه سعدی، سنگ قبر در مرکز عمارتی هشت ضلعی قرار دارد که سقف آن با کاشی های فیروزه ای تزیین شده است. در هفت ضلع ساختمان هفت کتیبه می باشد که روی هر کدام از این کتیبه ها قسمت هایی از بوستان و گلستان، قصاید، بدایع و طیبات سعدی به خط ابراهیم بوذری نوشته شده است. کتیبه ای دیگر هم روی قبر شیخ سعدی نصب شده است که به خط نستعلیق علی اصغر حکمت، اشعار بوستان را دربر دارد می باشد.

کتیبه ای سنگی در خاکبرداری برای تعمیر آسفالت سعدیه از دل خاک بیرون آمده که مربوط به دوران زندیه است. این کتیبه در دوران گذشته شکسته است و امروزه در همین آرامگاه سعدی محفوظ مانده است.

در سمت چپ ارامگاه سعدی حوض ماهی قرار دارد . مشهور است که در نزدیک زاویه ی خود حوضچه های مرمر ساخته بوده که آب در آن ها جریان داشته است. آبی که در این بخش از شیراز جریان داشته نشات گرفته از قناتی بسیار  مقدس برای مردم شیراز بوده است از این رو در گذشته مردم شستشو در این حوضچه ها را مقدس می دانستند.

در سال 1372توسط استاد کاشی کار تیرانداز، کاشی کاری های داخل حوض ماهی به سبک سلجوقی اجرا شد. بر بالای حوض ماهی یک نورگیر به شکل هشت ضلعی و دو نورگیر چهار ضلعی در طرفین آن قرار گرفت. حوض حدود 30.25 متر مربع است و با 28 پله به صحن آرامگاه وصل می شود. زیرزمین سعدیه به چاپخانه سنتی تبدیل شده است. دو ساختمان در کنار حوض ماهی وجود دارد که یکی کتابخانه عمومی و دیگری دفتر سعدیه است. کتابخانه سعدیه در سال 1351 در ضلع غربی آرامگاه سعدی ساخته شد.

ورودی آرامگاه سعدی توسط آندره گدار فرانسوی طراحی شده است و هشت ستون از جنس سنگ های قهوه ای دارد که اصل بنا با سنگ سفید و کاشی های زیبا مزین شده است. ارامگاه سعدی بنایی مکعبی شکل می باشد اما از داخل این بنا به صورت هشت ضلعی است و تمام دیوار ها هم مرمر و لاجورد است.

ساعات بازدید از آرامگاه سعدی

برای بازدید از آرامگاه سعدی می توانید از ساعت 8 صبح تا 7.5 عصر به سعدیه مراجعه نمایید و از دیدن این مکان زیبا و عرفانی لذت ببرید. توجه داشته باشید که ارامگاه سعدی در تعطیلات شهادت ها ( تاسوعا و عاشورا، شهادت امام علی، رحلت پیامبر، رحلت امام خمینی، شهادت امام جعفر صادق) تعطیل است و فعالیتی ندارد.